تاریخچه لیزینگ

از لیزینگ تعابیر و تعاریف مختلفی شده است برخی از آنها را اجاره داری که نوعی قرارداد و توافق میان دو نفر اعم از فرد حقیقی و حقوقی است، تعریف کرده اند و گروهی آن را به صورت اجاره به شرط تملیک می دانند . در هر حال آنچه اهمیت دارد بهره برداری از منفعت کالای سرمایه ای و مصرفی که قابلیت اجاره دارد، می باشد.

اهمیت اجرای شیوه لیزینگ در کشورها برای رشد اقتصاد و صنایع تا آنجاست که امروز نزدیک به سه میلیون شرکت در جهان به فعالیتهای گوناگون لیزینگ مشغول می باشند . بسیاری به اشتباه تصور می کنند این پدیده نو تنها در صنعت خودرو قابل اجرا بوده و کاربرد دارد .در حالی که از آن در زمینه های اقتصادی، پزشکی، عملیاتی ، کمک خرید برای انواع قطعات و لیزینگ برون مرزی استفاده گسترده می شود .بنابراین می توان گفت ، لیزینگ ، کاربردهای وسیعی در اقتصاد جوامع دارد. در ایران کاربرد لیزینگ بیشتر در سرمایه و مسایل مالی می باشد . به طور کلی شرکتهای لیزینگ مستقیماً با مشتریان سروکار داردند و سعی بر این دارند تا انتظارات مشتریان را در مورد ویژگیهای کالای مورد درخواست آنها تامین نمایند . لیزینگ از بدو پیدایش سابقه اجاره داری در تمام جوامع به قرنها پیش بر می گردد و نمی توان اذعان داشت که محصول هزاره جدید است اما می توان گفت که امروز به صورت یک صنعت آن هم به شکل جهانی یا بین المللی ، مورد استفاده قرار می گیرد.یعنی اجاره داری در مورد هر نوع دارایی در هر کشور که قابل تصرف و خریداری باشد، قابل اجرا است . این دارایی ها می تواند شامل زمین ،نیروگاه، صنایع ، رایانه ها، تجهیزات کارخانه ای،نرم افزار ها ، خودرو و هر نوع اموال منقول و غیر منقول دیگر باشد که بتوان منافع آنها را به دیگری واگذار کرد .لیزینگ دارای تاریخ و سابقه ای کهن و چند هزار ساله است . شاید نتوان زمان دقیق و مشخصی برای سرآغاز کاربرد عملیات اجاره در زندگی بشر یافت. ولی بر مبنای آنچه که از متون باستانی بدست داده شده است ، اقوام ایلامی و سومری در حدود (2000) سال قبل از میلاد مسیح به نوعی اجاره داری ساده زمین ، گاو ، آب و تجهیزات کشاورزی می پرداخته اند . تقسیم بندی دوگانه لیزینگ به عملیاتی و مالی اولین بار در دوران رم باستان وحکومت(JUSTINIAN) صورت گرفت. در قرون وسطی اجاره داری کشتی های تجاری به عنوان یک رشته مهم در مبادلات اعتباری بین مردم مرسوم گردید . در اروپای قرون میانه ،لیزینگ زمین و مستغلات با توجه به قوانین سخت گیرانه زمین داری و محدودیتهای شدید خصوصی سازی رونق چشمگیری یافت و به سرعت به ایالت متحده آمریکا منتقل شد . در یادداشتهای روزانه جورج واشنگتن در دهه(1840) موارد متعددی در زمینه لیزینگ کارخانجات و واگنهای راه آهن به چشم می خورد . در همین اوان، لیزینگ واگنهای راه آهن در انگلستان نیز مرسوم گردید و اولین شرکت ثبت شده لیزینگ در ماه مارس (1885) با نام شرکت واگن بیرمنگهام تاسیس شد و به اجاره واگن به معدن داران ذغال و فلزات پرداخت.در اویل قرن بیستم ، لیزینگ ماشین آلات تولید یک محصول خاص نظیر کفش و تجهیزات تلفن خصوصی در انگلستان و آمریکا گسترش یافت.خوشبختانه رونق و پویایی لیزینگ خیلی زود از محدوده جهان توسعه یافته فراتر رفت و به آفریقا ،آمریکای لاتین و آسیا اشاعه یافت . اولین شرکت لیزینگ در آفریقا در سال(1965) در زیمباوه تاسیس شد و نخستین لیزینگ آسیا در هندوستان در سال(1973) متولد شد و دراین کشور پهناور به آنچنان شکوفایی رسید که در پایان سال (1984)تعداد این شرکتها به بیش از هفتصد شرکت بالغ شد.همگی این شرکتها به اجاره داری اموال منقول نسبتاً کم بها نظیر چرخهای خیاطی اشتغال ورزیدند.

برای اولین بار در ایران شرکت لیزینگ ایران در سال 1354 هجری شمسی توسط فرانسویها تاسیس گردیده است، سپس لیزینگ صنعت و معدن با نامی پی خرید پا به عرصه وجود نهاد شرکتهای لیزینگ در ایران از سال 80 بصورت گسترده و عموماً در بخش خودرو فعالیت خود را شروع کما اینکه هم اکنون با تشکیل کانون لیزینگ ایران تعداد........... عضو داشته و شرکتهای مجاز تحت نظارت بانک مرکزی نیز........... تعداد می باشند .

بررسی اولیه صنعت لیزینگ به عنوان یک صنعت مدرن مالی، امروزه با حجم وسیعی ، کشورهای صنعتی و در حال توسعه را در بر گرفته است .به هر حال نیاز به تامین منابع مالی ، همانطور که در دنیا متداول است در ایران هم وجود داد و طبیعتاً ما هم در کشورمان همان طوری که از اختراعات و اکتشافات به عمل آمده استفاده می کنیم از این پدیده مالی نیز بهره می بریم. در ایران با توجه به قوانین بانکی بدون ربا، لیزینگ با عقد اجاره به شرط تملیک همخوانی دارد .لیزینگ را روشی می داند که امکان استفاده از دارایی ها را بدون نیاز به مالکیت آنها فراهم می آورد . این پدیده جدید برای اولین بار در کشاورزی توسط سومری ها مورد استفاده قرار گرفته ، در قرون وسطی از لیزینگ برای استفاده از زمین و ساختمان نیز استقاده شده است. لیزینگ پس از بحران سال 1929 در آمریکا و به منظور مقابله با مشکلات مالی و اقتصادی حاکم بر آن کشور به کار گرفته شد اولین شرکت لیزینگ در سال 1952 در آمریکا تاسیس شد و به تدریج بکارگیری این روش طی سالهای دهه 1960 در اروپا و ژاپن آغاز شد .به طور کلی می توان گفت ، لیزینگ ابزار مهمی برای تشویق و ترغیب در امر سرمایه گذاری می باشد و در توسعه اقتصادی کشورها بسیار موثر است، به گونه ای که تا حدود 30درصد از سرمایه گذاری های انجام شده در کشورهای پیشرفته از طریق لیزینگ انجام می شود .شرکت های لیزینگ رتبه دوم اعتبار دهی را دارند . این شرکت ها در کشور ما بسیار جوان هستند و مردم و حتی مسولان با ساز و کار آن آشنایی ندارند و ما موظفیم که فعالیت آنها را معرفی نمائیم . کمک به شرکتهای یاد شده به طور قطع نقش کلیدی در برنامه های رشد اقتصادی و نگاه توسعه ای خواهد داشت و با توجه به انتظاراتی که در برنامه چهارم آمده ، بخشی از این انتظارات باید توسط آنها ایفا گردد .